De muzieknotatie in het Gruuthuse-handschrift
Nu ik dit schrijf is het 1 maart 2007, de dag waarop de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag een gedigitaliseerde versie online beschikbaar maakt van het zopas verworven Gruuthuse-handschrift. Als student heb ik me meermaals bebezigd met pogingen een vinger te krijgen achter de notatieprincipes gebruikt voor de melodieën in dat handschrift.
De melodieën bij de liederen in het Gruuthuse-handschrift (Brugge, rond 1400) zijn zo summier genoteerd dat ze moeilijk in bruikbaar notenschrift zijn om te zetten: notenbalken met louter verticale streepjes, geen sleutels, verminkingen, de tekst niet direct onder de noten. Dienden ze voor zang of instrument? Zijn ze eenstemmig of deel van meerstemmige composities? Raadsels alom. Hoe hebben de Gruuthuse-liederen geklonken? Hoe zouden ze kunnen klinken?
Het beschikbaar komen van de online-versie biedt onderzoekers beter gereedschap om de geheimen van het handschrift te ontrafelen, niet in de laatste plaats voor wat de muzieknotatie aangaat. Wees er dan ook gerust op dat ik mij er de komende tijd nadrukkelijk op zal storten en hier verslag zal dien van mijn bevindingen erover.
Voor vakman en leek plaats ik hier nu alvast een inleiding over de muzieknotatie, een lijst met bronnen waarin deze zogenaamde streepjesnotatie gebezigd is en een literatuuroverzicht: bronnen-met-streepjesnotatie.pdf (72 kB).
Mensuraalnotatie van lied 18 over oorspronkelijke streepjesnotatie
Aanvulling van 7 maart 2007. Wat ik al langer vermoedde is apert uit de foto's van de online editie. De mensuraalnotatie van lied 18, Mijn hertze en can verbliden niet, in de rechterkolom van blad 13v, is genoteerd over een oorspronkelijke versie in streepjesnotatie.
Het ritme van de mensurale versie en dat van de oorspronkelijke streepjesversie (voor zover we het begrijpen) komt niet overeen. Omdat het niet te achterhalen is van wanneer de mensurale versie stamt en dus ook of dat tijdens wat ik hier gemakshalve ‘het oorspronkelijke gebruik’ van het handschrift noem is geweest, blijft het gissen in hoeverre het hier om een ‘interpretatiepoging’ of een ‘correctie’ gaat.
Me ontbreekt de tijd
Aanvulling van 15 oktober 2007. Ik heb nog wel meer bevindingen over en uitwerkingen van Gruuthuse-liederen. Een en ander is niettemin vooralsnog niet in presentabele vorm en mij ontbreekt op dit moment de tijd om het hier verder op te voeren. Mocht je er interesse in hebben schroom dan zeker niet me te e-mailen. Af en toe richt ik mijn aandacht er nog wel eens op en de laatste zin van deze pagina blijft dan ook ongewijzigd:
Eerdaags volgt beslist meer.